Κριτική - παρουσίαση της παράστασης από τη συγγραφέα Εύη Ρούτουλα
Μεγάλη χαρά ένιωσα σήμερα γιατί μου δόθηκε η ευκαιρία να δω για πρώτη φορά ένα από τα έργα του Σαίξπηρ που δεν παίζονται συχνά όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά ούτε και στην γενέτειρά του, τον Κυμβελίνο.
Όπως έχω ξαναγράψει φέτος λόγω της επετείου των 400 χρόνων του θανάτου του, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε πολλές παραστάσεις γνωστών αλλά και όχι τόσο πολυπαιγμένων έργων του. Στην σημερινή παράσταση το έργο μεταφέρεται στην δεκαετία του 1960, ειλικρινά δεν έχω καταλάβει γιατί η μοντερνοποίηση έγινε την συγκεκριμένη εποχή και δεν πιστεύω ότι προσφέρει κάτι παραπάνω στο κλασικό έργο.
Όπως κι αν έχει, βρισκόμαστε στην Αγγλία της δεκαετίας του 1960. Η Ινογένη, κόρη του βασιλέα Κυμβελίνου από τον πρώτο του γάμο ερωτεύεται και παντρεύεται τον ευγενικό, όμορφο αλλά χωρίς ευγενική καταγωγή Πόστουμο Λεονάτο.
Ο πατέρας της, υποχείριο της δεύτερης γυναίκας του, είναι δυσαρεστημένος από αυτήν την ένωση και θα προτιμούσε για γαμπρό του και άντρα της μονάκριβης κόρης του, τον γιο της συζύγου του, τον μέθυσο και αδαή Κόπο. Μετά από προτροπές της γυναίκας του εξορίζει τον Λεονάτο στην Ιταλία και το πρωταγωνιστικό ζευγάρι χωρίζει.
Κατά την διαμονή του στην Ιταλία ο Λεονάτο κάνει παρέα με τον Ιταλό Ιάκιμο, ο οποίος βάζει στοίχημα μαζί του ότι όλες οι γυναίκες είναι άπιστες και ότι αυτός μπορεί να ξελογιάσει την Ινογένη. Ο Λεονάτο δέχεται το στοίχημα έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στην συζυγική πίστη της γυναίκας του.
Ο Ιάκιμο πηγαίνει στην Αγγλία αλλά δεν καταφέρνει να παρασύρει την Ινογένη, παρὀλα αυτά επιστρέφει στην Ιταλία και λέει ψέμματα στον Λεονάτο, χρησιμοποιώντας άτιμες μεθόδους ( έχει κλέψει ένα βραχιόλι της Ινογένης, του περιγράφει τον χώρο της κρεβάτοκάμαρας της κλπ). Ο Λεονάτο πιστεύει τον «φίλο του» και διατάσει την πιστή του υπηρέτρια, Κορνηλία να σκοτώσει την Ινογένη.
Η Κορνηλία γνωρίζοντας την αθωότητα της κυρίας της, της αποκαλύπτει το δολερό σχέδιο του άντρα της και την προτρέπει να ντυθεί ως αγόρι και να πάει στην Ιταλία. Εν τω μεταξύ, οι Ρωμαίοι ζητάνε από τους Βρετανούς φόρο υποτελείας σύμφωνα με την παλιά συνθήκη που είχε υπογράψει μαζί τους ο Ιούλιος Καίσαρας.
Οι Βρετανοί αρνούνται και αρχίζει πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών. Στον πόλεμο αυτόν θα λάβει μέρος ο Λεονάτο υπέρ της Αγγλίας και θα πολεμήσει γενναία αφού τίποτα πλέον δεν τον κρατάει στη ζωή. Η Ινογένη μεταμφιεσμένη ως άντρας θα γίνει ακόλουθος του Ιταλού στρατηγού και ο Κόπος θα πεθάνει στο πεδίο της μάχης.
Η κακή βασίλισσα μαθαίνοντας τον θάνατο του γιου της τρελαίνεται αρχικά και έπειτα πεθαίνει, η παρεξήγηση ανάμεσα στο ζευγάρι λύνεται, ο Ιταλός γόης μεταμελείται και ο βασιλιάς Κυμβελίνος για χάρη της ειρήνης αποφασίζει να δίνει τον φόρο υποτελείας στους Ρωμαίους.
Λίγο πολύ αυτή είναι εν συντομία η υπόθεση της διασκευής του έργου του Σαίξπηρ που παρακολουθήσαμε σήμερα. Ο Κυμβελίνος σύμφωνα με τους μελετητές του βάρδου γράφτηκε το 1608 και πρωτοπαίχτηκε την ίδια χρονιά στο Μπλακφράιαρς, ένα κλειστό θέατρο λίγων θέσεων.
Τα κωμικά στοιχεία και οι παρεξηγήσεις είναι πολλά για να θεωρηθεί τραγωδία όπως ο Άμλετ και ο Μακμπέθ αλλά από την άλλη τα δραματικά στοιχεία είναι επίσης πολλά για να θεωρηθεί κωμωδία όπως η Δωδεκάτη Νύχτα ή το Όνειρο Καλοκαιρινής Νυχτός.
Το έργο παραπαίει ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία και πολλοί πιστεύουν ότι ο Σαίξπηρ έφτιαξε στην ωρίμανση της καριέρας του ένα νέο στυλ έργου, ένα ψυχογράφημα, μια μυθοπλασία που περιέχει λίγο πολύ από όλα.
Ο Ιούλιος Καίσαρας κατέκτησε όντως την Αγγλία το 54 π.Χ. , εκμεταλλευόμενος τις έριδες μεταξύ των Κελτών βασιλέων. Η Αγγλία όντως υποχρεώθηκε να πληρώνει φόρο υποτελείας στους κατακτητές Ρωμαίους, γεγονός όμως που σταμάτησε μετά από λίγα χρόνια, οι Ρωμαίοι έχοντας άλλα προβλήματα να λύσουν στην μεγαλειώδη αυτοκρατορία τους σταμάτησαν να ασχολούνται με την μακρινή και σύσκολη αποικία τους.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς ο Κυμβελίνος βασίλεψε στην Αγγλία από το 5 έως το 40 μ.Χ. και στην εποχή του άρχισε να αναπτύσσεται η πόλη του Λονδίνου και να κόβονται νομίσματα με την επιγραφή Rex Britonium. Όλα αυτά έγιναν πριν την σκληρή επίθεση των Ρωμαίων κατά των Βρετανών και τον μαρτυρικό θάνατο της Μπουντίκα.
Ιστορίες ανδρείας μιας ενωμένης Βρετανίας λοιπόν κατά ενός κατακτητή θυμίζει στον Σαίξπηρ η εποχή του Κυμβελίνου. Το έργο γράφτηκε το 1608 όπως είπαμε, βασιλέας της Αγγλίας ο Ιάκωβος ο Α, ο πρώτος της δυναστείας των Στούαρτ. Η Ελισάβετ πέθανε το 1603 άτεκνη και οι Στούαρτ, βασιλιάδες μόνο της Σκωτίας έως τότε, διαδέχονται τους Τυδώρ.
Ο λαός πρέπει να δεχτεί τους Σκώτους βασιλείς και για πρώτη φορά να δεχτεί όχι την Αγγλία πλέον αλλά τον όρο και την έννοια της Βρετανίας. Ο Ιάκωβος δεν είναι βασιλιάς μόνο των Άγγλων αλλά και των Σκώτων για πρώτη φορά στην ιστορία, τα δύο βασίλεια βρίσκονται ενωμένα κάτω από μια βασιλεία. Πολιτικά και τυπικά η ένωση θα γίνει μόλις το 1707 επί βασιλείας της Άννας, της τελευταίας των Στουάρτ, αλλά ουσιαστικά γίνεται με τον Ιάκωβο τον Α.
Ο Σαίξπηρ μέσω στου Κυμβελίνου υπογραμμίζει στους συμπατριώτες του την ενωμένη βασιλεία. Για πρώτη φορά ο όρος «Βρετανία» ή «Βρετανός» ακούγεται στον Κυμβελίνο πάνω από 50 φορές! Δεν είναι τυχαίο, ο βάρδος θέλει να περάσει ένα μεγάλο πολτικό μήνυμα. Τώρα πέρα από την ιστορία και τα πραγματικά γεγονότα, στον Κυμβελίνο αντιμετωπίζουμε για άλλη μια φορά τα θέματα που απασχολούσαν μονίμως τον Σαίξπηρ: το ερωτικό παιχνίδι και τον απόλυτο έρωτα (Ρωμαίος και Ιουλιέτα), την απιστία, την φοβία του αρσενικού για την απιστία της γυναίκας του (ας μην ξεχνάμε ότι τα έργα αυτά γράφτηκαν τον 16ο αιώνα, σε μια πλήρως ανδροκρατούμενη κοινωνία όπου η γυναικεία απιστία ήταν ατίμωση για ένα κυρίαρχο αρσενικό, ίδε Οθέλο), την αλλαγἠ των φύλων (η γυναίκα ντύνεται άντρας για άλλη μια φορά όπως σε όλες τις κωμωδίες του Σαίξπηρ!), τα σεξιστικά και πρόστυχα αστεία καλυμμένα και διφορούμενα που κρύβουν αυτά που δεν μπορούσαν να ειπωθούν ανοιχτά όπως η ομοφυλοφιλία και η αμφισεξουαλικότητα (Όνειρο Καλοκαιρινής Νυχτός, Δωδεκάτη Νύχτα κλπ), τις ατελειώτες παρεξηγήσεις που είτε προμηνύουν δράματα είτε κωμωδίες (γράμματα που δεν φτάνουν στον σωστό παραλήπτη την σωστή ώρα, γυναίκες ντυμένες ως άντρες, εχθροί που παριστάνουν τους φίλους, αφελείς άνθρωποι που πιστεύουν τα πάντα κλπ).
Τώρα όσον αφορά την παράσταση, όπως προείπα δεν κατάλαβα για ποιον λόγο η μεταφορά έγινε στην δεκαετία του 1960, αφού τουλάχιστον και από όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει κανένας ιδιαίτερος λόγος. Το έργο δεν είναι ολόκληρο, πρόκειται για διασκευή που κρατάει μόλις 1.30 ώρα, παραλείποντας πολλά κομμάτια. Τα βασικά θέματα που αναλύσαμε βέβαια υπάρχουν.
Ο γηραιός και πολύπειρος Τάκης Βουτέρης κρατάει τον ρόλο του Κυμβελίνου, στον ρόλο της Ινογένης η Κρητικοπούλα Αντιγόνη Δρακουλάκη και στον ρόλο της υπηρέτριας Κορνηλίας η επίσης Κρητικοπούλα Νεκταρία Γιαννουδάκη.
Το έργο πλαισιώνεται από μουσικά θέματα της δεκαετίας του 1960, τα ρούχα επίσης είναι πιστά στην εν λόγω περίοδο. Ωραία περίοδος όντως αλλά θα το ξαναπώ άλλη μια φορά, γιατί ο σκηνοθέτης και διασκευαστής του έργου, ο Αλέξανδρος Κοέν την διάλεξε; Ίσως όντως να υπάρχει κάποιος λόγος που δεν κατάλαβα εγώ.
Όπως κι αν έχει, θα σας προτρέψω να το δείτε, είναι ένα έργο που παίζεται στην Ελλάδα μια φορά στα 20 ή 30 χρόνια!
Όπως έχω ξαναγράψει φέτος λόγω της επετείου των 400 χρόνων του θανάτου του, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε πολλές παραστάσεις γνωστών αλλά και όχι τόσο πολυπαιγμένων έργων του. Στην σημερινή παράσταση το έργο μεταφέρεται στην δεκαετία του 1960, ειλικρινά δεν έχω καταλάβει γιατί η μοντερνοποίηση έγινε την συγκεκριμένη εποχή και δεν πιστεύω ότι προσφέρει κάτι παραπάνω στο κλασικό έργο.
Όπως κι αν έχει, βρισκόμαστε στην Αγγλία της δεκαετίας του 1960. Η Ινογένη, κόρη του βασιλέα Κυμβελίνου από τον πρώτο του γάμο ερωτεύεται και παντρεύεται τον ευγενικό, όμορφο αλλά χωρίς ευγενική καταγωγή Πόστουμο Λεονάτο.
Ο πατέρας της, υποχείριο της δεύτερης γυναίκας του, είναι δυσαρεστημένος από αυτήν την ένωση και θα προτιμούσε για γαμπρό του και άντρα της μονάκριβης κόρης του, τον γιο της συζύγου του, τον μέθυσο και αδαή Κόπο. Μετά από προτροπές της γυναίκας του εξορίζει τον Λεονάτο στην Ιταλία και το πρωταγωνιστικό ζευγάρι χωρίζει.
Κατά την διαμονή του στην Ιταλία ο Λεονάτο κάνει παρέα με τον Ιταλό Ιάκιμο, ο οποίος βάζει στοίχημα μαζί του ότι όλες οι γυναίκες είναι άπιστες και ότι αυτός μπορεί να ξελογιάσει την Ινογένη. Ο Λεονάτο δέχεται το στοίχημα έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στην συζυγική πίστη της γυναίκας του.
Ο Ιάκιμο πηγαίνει στην Αγγλία αλλά δεν καταφέρνει να παρασύρει την Ινογένη, παρὀλα αυτά επιστρέφει στην Ιταλία και λέει ψέμματα στον Λεονάτο, χρησιμοποιώντας άτιμες μεθόδους ( έχει κλέψει ένα βραχιόλι της Ινογένης, του περιγράφει τον χώρο της κρεβάτοκάμαρας της κλπ). Ο Λεονάτο πιστεύει τον «φίλο του» και διατάσει την πιστή του υπηρέτρια, Κορνηλία να σκοτώσει την Ινογένη.
Η Κορνηλία γνωρίζοντας την αθωότητα της κυρίας της, της αποκαλύπτει το δολερό σχέδιο του άντρα της και την προτρέπει να ντυθεί ως αγόρι και να πάει στην Ιταλία. Εν τω μεταξύ, οι Ρωμαίοι ζητάνε από τους Βρετανούς φόρο υποτελείας σύμφωνα με την παλιά συνθήκη που είχε υπογράψει μαζί τους ο Ιούλιος Καίσαρας.
Οι Βρετανοί αρνούνται και αρχίζει πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών. Στον πόλεμο αυτόν θα λάβει μέρος ο Λεονάτο υπέρ της Αγγλίας και θα πολεμήσει γενναία αφού τίποτα πλέον δεν τον κρατάει στη ζωή. Η Ινογένη μεταμφιεσμένη ως άντρας θα γίνει ακόλουθος του Ιταλού στρατηγού και ο Κόπος θα πεθάνει στο πεδίο της μάχης.
Η κακή βασίλισσα μαθαίνοντας τον θάνατο του γιου της τρελαίνεται αρχικά και έπειτα πεθαίνει, η παρεξήγηση ανάμεσα στο ζευγάρι λύνεται, ο Ιταλός γόης μεταμελείται και ο βασιλιάς Κυμβελίνος για χάρη της ειρήνης αποφασίζει να δίνει τον φόρο υποτελείας στους Ρωμαίους.
Λίγο πολύ αυτή είναι εν συντομία η υπόθεση της διασκευής του έργου του Σαίξπηρ που παρακολουθήσαμε σήμερα. Ο Κυμβελίνος σύμφωνα με τους μελετητές του βάρδου γράφτηκε το 1608 και πρωτοπαίχτηκε την ίδια χρονιά στο Μπλακφράιαρς, ένα κλειστό θέατρο λίγων θέσεων.
Τα κωμικά στοιχεία και οι παρεξηγήσεις είναι πολλά για να θεωρηθεί τραγωδία όπως ο Άμλετ και ο Μακμπέθ αλλά από την άλλη τα δραματικά στοιχεία είναι επίσης πολλά για να θεωρηθεί κωμωδία όπως η Δωδεκάτη Νύχτα ή το Όνειρο Καλοκαιρινής Νυχτός.
Το έργο παραπαίει ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία και πολλοί πιστεύουν ότι ο Σαίξπηρ έφτιαξε στην ωρίμανση της καριέρας του ένα νέο στυλ έργου, ένα ψυχογράφημα, μια μυθοπλασία που περιέχει λίγο πολύ από όλα.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς ο Κυμβελίνος βασίλεψε στην Αγγλία από το 5 έως το 40 μ.Χ. και στην εποχή του άρχισε να αναπτύσσεται η πόλη του Λονδίνου και να κόβονται νομίσματα με την επιγραφή Rex Britonium. Όλα αυτά έγιναν πριν την σκληρή επίθεση των Ρωμαίων κατά των Βρετανών και τον μαρτυρικό θάνατο της Μπουντίκα.
Ιστορίες ανδρείας μιας ενωμένης Βρετανίας λοιπόν κατά ενός κατακτητή θυμίζει στον Σαίξπηρ η εποχή του Κυμβελίνου. Το έργο γράφτηκε το 1608 όπως είπαμε, βασιλέας της Αγγλίας ο Ιάκωβος ο Α, ο πρώτος της δυναστείας των Στούαρτ. Η Ελισάβετ πέθανε το 1603 άτεκνη και οι Στούαρτ, βασιλιάδες μόνο της Σκωτίας έως τότε, διαδέχονται τους Τυδώρ.
Ο λαός πρέπει να δεχτεί τους Σκώτους βασιλείς και για πρώτη φορά να δεχτεί όχι την Αγγλία πλέον αλλά τον όρο και την έννοια της Βρετανίας. Ο Ιάκωβος δεν είναι βασιλιάς μόνο των Άγγλων αλλά και των Σκώτων για πρώτη φορά στην ιστορία, τα δύο βασίλεια βρίσκονται ενωμένα κάτω από μια βασιλεία. Πολιτικά και τυπικά η ένωση θα γίνει μόλις το 1707 επί βασιλείας της Άννας, της τελευταίας των Στουάρτ, αλλά ουσιαστικά γίνεται με τον Ιάκωβο τον Α.
Ο Σαίξπηρ μέσω στου Κυμβελίνου υπογραμμίζει στους συμπατριώτες του την ενωμένη βασιλεία. Για πρώτη φορά ο όρος «Βρετανία» ή «Βρετανός» ακούγεται στον Κυμβελίνο πάνω από 50 φορές! Δεν είναι τυχαίο, ο βάρδος θέλει να περάσει ένα μεγάλο πολτικό μήνυμα. Τώρα πέρα από την ιστορία και τα πραγματικά γεγονότα, στον Κυμβελίνο αντιμετωπίζουμε για άλλη μια φορά τα θέματα που απασχολούσαν μονίμως τον Σαίξπηρ: το ερωτικό παιχνίδι και τον απόλυτο έρωτα (Ρωμαίος και Ιουλιέτα), την απιστία, την φοβία του αρσενικού για την απιστία της γυναίκας του (ας μην ξεχνάμε ότι τα έργα αυτά γράφτηκαν τον 16ο αιώνα, σε μια πλήρως ανδροκρατούμενη κοινωνία όπου η γυναικεία απιστία ήταν ατίμωση για ένα κυρίαρχο αρσενικό, ίδε Οθέλο), την αλλαγἠ των φύλων (η γυναίκα ντύνεται άντρας για άλλη μια φορά όπως σε όλες τις κωμωδίες του Σαίξπηρ!), τα σεξιστικά και πρόστυχα αστεία καλυμμένα και διφορούμενα που κρύβουν αυτά που δεν μπορούσαν να ειπωθούν ανοιχτά όπως η ομοφυλοφιλία και η αμφισεξουαλικότητα (Όνειρο Καλοκαιρινής Νυχτός, Δωδεκάτη Νύχτα κλπ), τις ατελειώτες παρεξηγήσεις που είτε προμηνύουν δράματα είτε κωμωδίες (γράμματα που δεν φτάνουν στον σωστό παραλήπτη την σωστή ώρα, γυναίκες ντυμένες ως άντρες, εχθροί που παριστάνουν τους φίλους, αφελείς άνθρωποι που πιστεύουν τα πάντα κλπ).
Τώρα όσον αφορά την παράσταση, όπως προείπα δεν κατάλαβα για ποιον λόγο η μεταφορά έγινε στην δεκαετία του 1960, αφού τουλάχιστον και από όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει κανένας ιδιαίτερος λόγος. Το έργο δεν είναι ολόκληρο, πρόκειται για διασκευή που κρατάει μόλις 1.30 ώρα, παραλείποντας πολλά κομμάτια. Τα βασικά θέματα που αναλύσαμε βέβαια υπάρχουν.
Ο γηραιός και πολύπειρος Τάκης Βουτέρης κρατάει τον ρόλο του Κυμβελίνου, στον ρόλο της Ινογένης η Κρητικοπούλα Αντιγόνη Δρακουλάκη και στον ρόλο της υπηρέτριας Κορνηλίας η επίσης Κρητικοπούλα Νεκταρία Γιαννουδάκη.
Το έργο πλαισιώνεται από μουσικά θέματα της δεκαετίας του 1960, τα ρούχα επίσης είναι πιστά στην εν λόγω περίοδο. Ωραία περίοδος όντως αλλά θα το ξαναπώ άλλη μια φορά, γιατί ο σκηνοθέτης και διασκευαστής του έργου, ο Αλέξανδρος Κοέν την διάλεξε; Ίσως όντως να υπάρχει κάποιος λόγος που δεν κατάλαβα εγώ.
Όπως κι αν έχει, θα σας προτρέψω να το δείτε, είναι ένα έργο που παίζεται στην Ελλάδα μια φορά στα 20 ή 30 χρόνια!
Πού:
Θέατρο Εξαρχείων
Πότε:
Παρασκευή, Σάββατο στις 9 μ.μ. , Κυριακή στις 7 μ.μ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου