Κονιόρδου: «Το έργο δεν είναι μόνο η αποκατάσταση της ύλης, των βράχων, της πέτρας»
Σύμφωνα με παλαιότερη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, θα παρουσιάζονται εκεί μικρές εκθέσεις για την ιστορία του Βράχου όπως και του ίδιου του μουσείου. Σε κάποιες αίθουσες θα στεγαστούν αρχιτεκτονικά μέλη από τα διάσπαρτα στον βράχο, σε άλλες μικρές εκθέσεις με φωτογραφίες και άλλα μέσα, και επίσης κάποιες δραστηριότητες της ΥΣΜΑ.
Αντιστοίχως θα αποξηλωθούν κάποιες εργοταξιακές εγκαταστάσεις, απελευθερώνοντας χώρο για τους επισκέπτες. Απέναντι, στα εργαστήρια συντήρησης, η δραστηριότητα θα είναι εν μέρει ορατή από τους επισκέπτες, θα είναι δηλαδή επισκέψιμα κατά ένα μέρος τους.
Το κοινό θα μπορεί να ενημερωθεί επιτόπου για το πώς γίνεται η συντήρηση των αρχιτεκτονικών μελών και των δομικών υλικών τα οποία χρησιμοποιούνται για την αναστήλωση.
Η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, Ελένη Μπάνου, παρουσίασε το σχέδιο κατά τη διημερίδα της Υπηρεσίας Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ) που έγινε πρόσφατα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Όπως η ίδια είπε, «στο προσεχές ΕΣΠΑ, μαζί με την ΥΣΜΑ, θα αναδείξουμε το παλιό Μουσείο της Ακρόπολης καθώς και τα γειτονικά κτίρια».
«Το έργο δεν είναι μόνο η αποκατάσταση της ύλης, των βράχων, της πέτρας» είπε η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών της διημερίδας.
«Κάθε κομμάτι κουβαλάει ένα μέρος άυλης μνήμης, ίχνη, όχι μόνο του σπουδαίου αρχιτέκτονα που συνέβαλε στο έργο, αλλά και του απλού εργάτη που το σμίλευσε. Η συγκίνηση είναι βαθιά. Μου έρχεται στο μυαλό ένα απόσπασμα της Εκάβης, η οποία πιάνει την ασπίδα του Εκτορα και λέει ''να, βλέπω το ίχνος από τον ιδρώτα του Εκτορα, του παιδιού μου, πάνω στην ασπίδα''. Αυτό είναι το ταξίδι του πνεύματος μέσα από την ύλη. Κι εσείς έχετε αυτό το σπουδαίο προνόμιο να διατηρείτε ζωντανή αυτήν τη μνήμη για εμάς και για τις επόμενες γενιές» τόνισε η υπουργός.
Το παλιό Μουσείο της Ακρόπολης επισκιάστηκε από το καινούργιο και από το 2009 παραμένει κλειστό. Όλα αυτά τα χρόνια όμως μια ζωηρή συζήτηση αναπτυσσόταν για την τύχη του και τη νέα χρήση του.
Τον Δεκέμβριο του 2012, σε κοινή συνεδρίαση το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων αποφάσισαν κατά πλειοψηφία τον μη χαρακτηρισμό του ως σύγχρονου μνημείου. Επικράτησε ωστόσο η άποψη να παραμείνει στη θέση του και με νέο ρόλο.
Σήμερα, στον Ιερό Βράχο τα εργαστήρια για τα έργα αποκατάστασης καταλαμβάνουν 488 τ.μ., τα γραφεία 287 και οι αποθήκες 306. Περίπου το 40% από αυτά θα μεταφερθούν στο παλιό μουσείο και παράλληλα θα ξηλωθεί το μεγάλο εργοταξιακό στέγαστρο, νότια του Παρθενώνα. Με τη μετακίνηση θα αποκαλυφθούν τα κατάλοιπα του Ιερού του Πανδίονος και τμήμα του μυκηναϊκού τείχους της Ακρόπολης.
Η πρόταση εξασφαλίζει κατάλληλο αποθηκευτικό χώρο για το πολυπληθές αρχαιολογικό υλικό, που βρίσκεται εκτεθειμένο στο ύπαιθρο ή σε ακατάλληλες αποθήκες. Όπως επί παραδείγματι, την ενοποίηση αρχαιολογικών συνόλων, σαν τα μέλη του αρχαίου ναού της Αθηνάς ή τα πώρινα αρχαϊκά αρχιτεκτονικά μέλη.
Όπως είπαν ο πρόεδρος της ΕΣΜΑ, καθηγητής Μανόλης Κορρές, και η Ελισάβετ Σιουμπάρα, αν και έχουν γίνει δεκάδες συγκολλήσεις κάποιων θραυσμάτων κατά το παρελθόν, αυτά έχουν «χαθεί» στις στοίβες των διασπάρτων. Αλλά και τα διάσπαρτα πρέπει να στεγαστούν κατά ένα μέρος. Οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν άλλο την εν υπαίθρω διατήρησή τους, γιατί «σβήνουν» πολλές λεπτομέρειες.
Οι συζητήσεις για την κατασκευή μουσείου στην Ακρόπολη άρχισαν αμέσως μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Η μελέτη ανατέθηκε το 1844 στον Παναγή Κάλκο. Η κατασκευή του διήρκεσε από το 1865 έως το 1874 και από τότε το Μουσείο της Ακρόπολης γειτνιάζει αρμονικά με τον Παρθενώνα, καθώς βρίσκεται στο ΝΑ τμήμα του.
Το οικοδομικό πρόγραμμα για το λιτό πέτρινο κτίριο προέβλεπε το ύψος του να μην υπερβαίνει τον στυλοβάτη του Παρθενώνα. Με έκταση μόλις 800 τ.μ., αποδείχθηκε γρήγορα ακατάλληλο να στεγάσει τα ευρήματα των μεγάλων ανασκαφών της Ακρόπολης που άρχισαν το 1886. Ενα δεύτερο μουσείο, το Μικρό Μουσείο, αναγγέλθηκε το 1888. Κατά τα έτη 1946-1947 το δεύτερο μουσείο κατεδαφίστηκε, ενώ το αρχικό επεκτάθηκε σημαντικά.
Εντυπωσιακοί ήταν για μία ακόμα φορά οι αριθμοί από τις αναστηλώσεις στην Ακρόπολη. Η διευθύντρια της ΥΣΜΑ Βάσω Ελευθερίου έκανε τον απολογισμό των πεπραγμένων στο προηγούμενο ΕΣΠΑ και παρουσίασε τα σχέδια για το επόμενο.
Όπως είπε, μόνο στον Παρθενώνα κατέβηκαν 199 μέλη συνολικού βάρους 498 τόνων. Αναλυτικά: από τη δυτική πλευρά 117 μέλη βάρους 285 τόνων, από τον δυτικό τοίχο δύο κομμάτια του υπέρθυρου, βάρους 23 τόνων, και από τον βόρειο τοίχο 51 κομμάτια 140 τόνων.
Για όλα αυτά, και άλλες πολλές εργασίες στα Προπύλαια, στο νότιο τείχος κ.α., διατέθηκαν 1,4 εκατ. ευρώ, με τη μερίδα του λέοντος, 500.000, να πηγαίνει στην προμήθεια μαρμάρου. Η ΥΣΜΑ σε αγαστή συνεργασία με την ΕΣΜΑ (Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως) ζήτησαν 10 εκατ. από το επόμενο ΕΣΠΑ, καθώς έχουν έτοιμες μελέτες.
Λόγω της οικονομικής κατάστασης όμως, τους είπαν πως θα πάρουν τα μισά και θα γίνει προσπάθεια στο μέλλον να εξοικονομηθούν και άλλα χρήματα. Οι επεμβάσεις που θα γίνουν θα είναι στον Παρθενώνα, και σχετίζονται με τη δυτική πλευρά.
Επίσης θα αποκατασταθούν κάποιοι από τους εσωτερικούς τοίχους του μνημείου, αλλάζοντας έτσι την εικόνα του και καθιστώντας το πιο αναγνώσιμο στο κοινό.
Όσο για τα τείχη, έχουν εντοπισθεί προβλήματα σε 12 σημεία. Μέχρι στιγμής έχει γίνει αποκατάσταση σε ένα (νότιο τείχος), αποκαθίσταται τώρα ακόμα ένα στο βόρειο τείχος και υπάρχει μελέτη για ένα επιπλέον. Τα υπόλοιπα θα αντιμετωπισθούν στο μέλλον. Ελπίδα όλων, να γίνουν προσλήψεις τεχνιτών στο άμεσο μέλλον, γιατί οι μη μόνιμοι (και πολύτιμοι, όπως είπαν όλοι) απομακρύνθηκαν από τα έργα το 2015.
Κλείνοντας τη διημερίδα, ο νέος πρόεδρος της ΕΣΜΑ Μανόλης Κορρές υπενθύμισε με συγκίνηση τα λόγια του αειμνήστου Χαράλαμπου Μπούρα για τα μνημεία, λόγια που έχουν όλοι ως οδηγό: «Αυτά είναι κοινωνικά αγαθά, και εμάς μας τα εμπιστεύθηκαν».
Ευχήθηκε η «οικογένεια της Ακρόπολης» να συνεχίσει με τόση σύμπνοια τη δουλειά της, τονίζοντας πως παρά τις δυσκολίες, οι εργαζόμενοι δεν το βάζουν κάτω. «Συνεχίζουν με το ίδιο πείσμα και την ίδια όρεξη» όπως είπε και ο Βασίλειος Λαμπρινουδάκης, βάζοντας τελεία σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Ξαναζωντανεύει το παλιό Μουσείο της Ακρόπολης, αφού θα ανοίξει και πάλι και στον Ιερό Βράχο θα αποκαλυφθούν και κάποια «κρυμμένα» μνημεία.
Σύμφωνα με παλαιότερη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, θα παρουσιάζονται εκεί μικρές εκθέσεις για την ιστορία του Βράχου όπως και του ίδιου του μουσείου. Σε κάποιες αίθουσες θα στεγαστούν αρχιτεκτονικά μέλη από τα διάσπαρτα στον βράχο, σε άλλες μικρές εκθέσεις με φωτογραφίες και άλλα μέσα, και επίσης κάποιες δραστηριότητες της ΥΣΜΑ.
Αντιστοίχως θα αποξηλωθούν κάποιες εργοταξιακές εγκαταστάσεις, απελευθερώνοντας χώρο για τους επισκέπτες. Απέναντι, στα εργαστήρια συντήρησης, η δραστηριότητα θα είναι εν μέρει ορατή από τους επισκέπτες, θα είναι δηλαδή επισκέψιμα κατά ένα μέρος τους.
Το κοινό θα μπορεί να ενημερωθεί επιτόπου για το πώς γίνεται η συντήρηση των αρχιτεκτονικών μελών και των δομικών υλικών τα οποία χρησιμοποιούνται για την αναστήλωση.
Η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, Ελένη Μπάνου, παρουσίασε το σχέδιο κατά τη διημερίδα της Υπηρεσίας Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ) που έγινε πρόσφατα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Όπως η ίδια είπε, «στο προσεχές ΕΣΠΑ, μαζί με την ΥΣΜΑ, θα αναδείξουμε το παλιό Μουσείο της Ακρόπολης καθώς και τα γειτονικά κτίρια».
«Το έργο δεν είναι μόνο η αποκατάσταση της ύλης, των βράχων, της πέτρας» είπε η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών της διημερίδας.
«Κάθε κομμάτι κουβαλάει ένα μέρος άυλης μνήμης, ίχνη, όχι μόνο του σπουδαίου αρχιτέκτονα που συνέβαλε στο έργο, αλλά και του απλού εργάτη που το σμίλευσε. Η συγκίνηση είναι βαθιά. Μου έρχεται στο μυαλό ένα απόσπασμα της Εκάβης, η οποία πιάνει την ασπίδα του Εκτορα και λέει ''να, βλέπω το ίχνος από τον ιδρώτα του Εκτορα, του παιδιού μου, πάνω στην ασπίδα''. Αυτό είναι το ταξίδι του πνεύματος μέσα από την ύλη. Κι εσείς έχετε αυτό το σπουδαίο προνόμιο να διατηρείτε ζωντανή αυτήν τη μνήμη για εμάς και για τις επόμενες γενιές» τόνισε η υπουργός.
Το παλιό Μουσείο της Ακρόπολης επισκιάστηκε από το καινούργιο και από το 2009 παραμένει κλειστό. Όλα αυτά τα χρόνια όμως μια ζωηρή συζήτηση αναπτυσσόταν για την τύχη του και τη νέα χρήση του.
Τον Δεκέμβριο του 2012, σε κοινή συνεδρίαση το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων αποφάσισαν κατά πλειοψηφία τον μη χαρακτηρισμό του ως σύγχρονου μνημείου. Επικράτησε ωστόσο η άποψη να παραμείνει στη θέση του και με νέο ρόλο.
Σήμερα, στον Ιερό Βράχο τα εργαστήρια για τα έργα αποκατάστασης καταλαμβάνουν 488 τ.μ., τα γραφεία 287 και οι αποθήκες 306. Περίπου το 40% από αυτά θα μεταφερθούν στο παλιό μουσείο και παράλληλα θα ξηλωθεί το μεγάλο εργοταξιακό στέγαστρο, νότια του Παρθενώνα. Με τη μετακίνηση θα αποκαλυφθούν τα κατάλοιπα του Ιερού του Πανδίονος και τμήμα του μυκηναϊκού τείχους της Ακρόπολης.
Η πρόταση εξασφαλίζει κατάλληλο αποθηκευτικό χώρο για το πολυπληθές αρχαιολογικό υλικό, που βρίσκεται εκτεθειμένο στο ύπαιθρο ή σε ακατάλληλες αποθήκες. Όπως επί παραδείγματι, την ενοποίηση αρχαιολογικών συνόλων, σαν τα μέλη του αρχαίου ναού της Αθηνάς ή τα πώρινα αρχαϊκά αρχιτεκτονικά μέλη.
Όπως είπαν ο πρόεδρος της ΕΣΜΑ, καθηγητής Μανόλης Κορρές, και η Ελισάβετ Σιουμπάρα, αν και έχουν γίνει δεκάδες συγκολλήσεις κάποιων θραυσμάτων κατά το παρελθόν, αυτά έχουν «χαθεί» στις στοίβες των διασπάρτων. Αλλά και τα διάσπαρτα πρέπει να στεγαστούν κατά ένα μέρος. Οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν άλλο την εν υπαίθρω διατήρησή τους, γιατί «σβήνουν» πολλές λεπτομέρειες.
Οι συζητήσεις για την κατασκευή μουσείου στην Ακρόπολη άρχισαν αμέσως μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Η μελέτη ανατέθηκε το 1844 στον Παναγή Κάλκο. Η κατασκευή του διήρκεσε από το 1865 έως το 1874 και από τότε το Μουσείο της Ακρόπολης γειτνιάζει αρμονικά με τον Παρθενώνα, καθώς βρίσκεται στο ΝΑ τμήμα του.
Το οικοδομικό πρόγραμμα για το λιτό πέτρινο κτίριο προέβλεπε το ύψος του να μην υπερβαίνει τον στυλοβάτη του Παρθενώνα. Με έκταση μόλις 800 τ.μ., αποδείχθηκε γρήγορα ακατάλληλο να στεγάσει τα ευρήματα των μεγάλων ανασκαφών της Ακρόπολης που άρχισαν το 1886. Ενα δεύτερο μουσείο, το Μικρό Μουσείο, αναγγέλθηκε το 1888. Κατά τα έτη 1946-1947 το δεύτερο μουσείο κατεδαφίστηκε, ενώ το αρχικό επεκτάθηκε σημαντικά.
Εντυπωσιακοί ήταν για μία ακόμα φορά οι αριθμοί από τις αναστηλώσεις στην Ακρόπολη. Η διευθύντρια της ΥΣΜΑ Βάσω Ελευθερίου έκανε τον απολογισμό των πεπραγμένων στο προηγούμενο ΕΣΠΑ και παρουσίασε τα σχέδια για το επόμενο.
Όπως είπε, μόνο στον Παρθενώνα κατέβηκαν 199 μέλη συνολικού βάρους 498 τόνων. Αναλυτικά: από τη δυτική πλευρά 117 μέλη βάρους 285 τόνων, από τον δυτικό τοίχο δύο κομμάτια του υπέρθυρου, βάρους 23 τόνων, και από τον βόρειο τοίχο 51 κομμάτια 140 τόνων.
Για όλα αυτά, και άλλες πολλές εργασίες στα Προπύλαια, στο νότιο τείχος κ.α., διατέθηκαν 1,4 εκατ. ευρώ, με τη μερίδα του λέοντος, 500.000, να πηγαίνει στην προμήθεια μαρμάρου. Η ΥΣΜΑ σε αγαστή συνεργασία με την ΕΣΜΑ (Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως) ζήτησαν 10 εκατ. από το επόμενο ΕΣΠΑ, καθώς έχουν έτοιμες μελέτες.
Λόγω της οικονομικής κατάστασης όμως, τους είπαν πως θα πάρουν τα μισά και θα γίνει προσπάθεια στο μέλλον να εξοικονομηθούν και άλλα χρήματα. Οι επεμβάσεις που θα γίνουν θα είναι στον Παρθενώνα, και σχετίζονται με τη δυτική πλευρά.
Επίσης θα αποκατασταθούν κάποιοι από τους εσωτερικούς τοίχους του μνημείου, αλλάζοντας έτσι την εικόνα του και καθιστώντας το πιο αναγνώσιμο στο κοινό.
Όσο για τα τείχη, έχουν εντοπισθεί προβλήματα σε 12 σημεία. Μέχρι στιγμής έχει γίνει αποκατάσταση σε ένα (νότιο τείχος), αποκαθίσταται τώρα ακόμα ένα στο βόρειο τείχος και υπάρχει μελέτη για ένα επιπλέον. Τα υπόλοιπα θα αντιμετωπισθούν στο μέλλον. Ελπίδα όλων, να γίνουν προσλήψεις τεχνιτών στο άμεσο μέλλον, γιατί οι μη μόνιμοι (και πολύτιμοι, όπως είπαν όλοι) απομακρύνθηκαν από τα έργα το 2015.
Κλείνοντας τη διημερίδα, ο νέος πρόεδρος της ΕΣΜΑ Μανόλης Κορρές υπενθύμισε με συγκίνηση τα λόγια του αειμνήστου Χαράλαμπου Μπούρα για τα μνημεία, λόγια που έχουν όλοι ως οδηγό: «Αυτά είναι κοινωνικά αγαθά, και εμάς μας τα εμπιστεύθηκαν».
Ευχήθηκε η «οικογένεια της Ακρόπολης» να συνεχίσει με τόση σύμπνοια τη δουλειά της, τονίζοντας πως παρά τις δυσκολίες, οι εργαζόμενοι δεν το βάζουν κάτω. «Συνεχίζουν με το ίδιο πείσμα και την ίδια όρεξη» όπως είπε και ο Βασίλειος Λαμπρινουδάκης, βάζοντας τελεία σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου