«Persona»

Η ιστορία δύο γυναικών με ψάθινα καπέλα από την Ομάδα «Elephas tiliensis»

Μια από τις σημαντικότερες ταινίες του εικοστού αιώνα, την «Persona» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν ζωντανεύει η Ομάδα «Elephas tiliensis» στη σκηνή του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου».

Ένα φουτουριστικό video clip που εισάγει την πιο γραμμική κινηματογράφηση, ένας κλασσικός πίνακας μέσα σε μια υπερμοντέρνα κορνίζα, μια στρωτή ιστορία με ενοχλητικά πολλές και απειλητικά ισοδύναμες ερμηνείες, ένας ατελείωτος μονόλογος με δύο πρόσωπα, ή μήπως πολλά περισσότερα ή μήπως ούτε κι αυτό, μήπως…;

Η ηθοποιός Ελίζαμπεθ Βόγκλερ κατά τη διάρκεια μιας παράστασης ξαφνικά σταματάει να μιλάει και στέκει ακίνητη μπροστά στους θεατές. Έκτοτε στέκει ακίνητη και βουβή ενώπιον όλων. Από τη σκηνή του θεάτρου βρίσκεται στο λευκό, ψυχρό δωμάτιο ενός νοσοκομείου κι από εκεί στην ανησυχητική θαλπωρή μιας ιδιωτικής εστίας.

Η θεραπεία της ηθοποιού αφήνεται στα λόγια της στοργικής νοσηλεύτριας, Άλμα, στα λόγια της όχι και τόσο στοργικής, στα λόγια της όχι και τόσο νοσηλεύτριας, στα όχι και τόσο αποκλειστικά δικά της λόγια. Η θεραπεία θα αφεθεί στον Λόγο κι εκείνος θα αναλάβει και τις δύο γυναίκες.

Οι αρχικά διάφανοι και με ακρίβεια προσδιορισμένοι ρόλοι θα αναμειχθούν, θα αλλάξουν, θα υπονομευθούν, θα ισορροπήσουν οριακά, θα καταφύγουν σε διαδοχικές διάτρητες κρυψώνες, θα φτάσουν μια σπιθαμή από το να ανατιναχθούν· ακόμη περισσότερο θα κινδυνέψουν να γίνουν ένας.

Μια ιστορία για την μεθοριακότητα εντός, για τον πιο επικίνδυνο σωσία, εκείνον που επιλέγει μόνος του πότε θα εμφανιστεί, για το διπλό που είναι ένα, για την άλλη εκδοχή (μας), για το υποσκιασμένο μισό της προσωπικότητας· μια αναμέτρηση κυριαρχίας χωρίς αντίπαλο. 

Πώς είναι, άραγε, μια ολόκληρη προσωπικότητα; Κι όπως κι αν είναι, αντέχεται; Η ομάδα «Elephas Τiliensis» αναμετριέται με την αισθητική και την αντανάκλαση ενός έργου τέχνης καθοριστικού για το βλέμμα που κληροδότησε ο προηγούμενος αιώνας στα μάτια μας. Πειραματίζεται με ένα «κείμενο» κλινικής ακρίβειας κι αφαίρεσης που εγκολπώνεται (συμπυκνώνεται) στην πιο απαιτητική υποκριτική, σε μια παράσταση για έναν μόνο ρόλο, που είναι δύο. 

Ο Μπέργκμαν, απόλυτος ανατόμος της ψυχής, με το πιο ευαίσθητο νυστέρι και την πιο γλυκιά νάρκωση, μας καταβυθίζει στον εαυτό μας. Και αυτό είναι η πιο απλή, η λαϊκή τέχνη του θεάτρου: να βλέπεις κάτι λίγο από εσένα επί σκηνής, ό,τι και αν αυτό σου προκαλεί.

Στην παράσταση «Persona» παρακολουθούμε  την ιστορία δύο γυναικών που φορούν ψάθινα καπέλα και συγκρίνουν τις παλάμες τους. Συγκρίνουν τις γραμμές της ζωής τους, της τύχης και της μοίρας τους. Και αυτό, σύμφωνα με μια σουηδική παροιμία, είναι γρουσουζιά. 

«Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν αφηγείται τη συνάντηση και γνωριμία δύο γυναικών, εκ των οποίων η μία μιλάει διαρκώς και η άλλη ακούει αδιάκοπα. Και oι δύο φτάνουν σε εκείνη την ψυχική κατάσταση που είναι έτοιμες για μια εξομολόγηση» τονίζουν, διαβάζουμε στο ethnos.gr, οι Δημήτρης Αγαρτζίδης και  Δέσποινα Αναστάσογλου, υπεύθυνοι για τη μετάφραση, τη σκηνοθεσία και τη δραματουργική επεξεργασία. 

«Η πλοκή πλαισιώνεται και διακόπτεται από τους συνειρμούς του δημιουργού, τα όνειρά του, τους εφιάλτες του, τον παιδικό τρόμο, την σχέση του με τον Θεό, την καθοριστική συνάντησή του με την τέχνη του κινηματογράφου. Ο δημιουργός προσθέτει στη διφωνία  των γυναικείων προσώπων  και την δική του φωνή, που αποτελεί συνάμα την από μεριάς του εξομολόγηση».

Στη θεατρική μεταφορά, εξηγούν οι ίδιοι, «σταθήκαμε αναπόφευκτα στο κείμενο και στο βάθος του, στην ζωντανή μας σχέση με τα πρόσωπα και στην ανάγκη μας να δώσουμε σώμα και ήχο στην ηλεκτρισμένη σχέση των δύο αυτών προσώπων». 

Τι σημαίνει «Persona»; «Το προσωπείο που φοράνε οι ηθοποιοί στη σκηνή και κάθε άνθρωπος στην ζωή του» απαντούν. «"Persona" είναι οι επινοήσεις του εαυτού μας για τον ίδιο μας τον εαυτό, το ψυχικό πρόσωπο που κατασκευάζουμε προκειμένου να επιβιώσουμε, να διαφύγουμε ή απλά να υπάρξουμε. Ο δημιουργός αναρωτιέται: "Γίνεται να είσαι ένα και ένα άλλο πρόσωπο, εννοώ δύο διαφορετικοί άνθρωποι ταυτόχρονα;" Αυτή η ερώτηση, που αφορά κι εμάς τους δύο σήμερα σε αυτή τη φάση της ζωής μας, όρισε τη σκέψη μας σε σχέση με την παράσταση. Ο εαυτός μας σαν φωτογραφία και σαν το αρνητικό της. Εμείς απέναντι στον "καλό" και "κακό" εαυτό μας, απέναντι στις συμβάσεις και στην πραγματικότητα. Ο παιδικός και ο ενήλικος εαυτός μας» καταλήγουν  ο Δημήτρης Αγαρτζίδης και  η Δέσποινα Αναστάσογλου.

«Persona»

Μετάφραση, Σκηνοθεσία και Δραματουργική Επεξεργασία:

 Δημήτρης Αγαρτζίδης και Δέσποινα Αναστάσογλου

Δραματουργική επιμέλεια:

Αλέκος Λούντζης και Αναστασία Μητροπάνου

Μουσική: 

Σαβίνα Γιαννάτου

Σκηνικός χώρος και Κοστούμια:

Μαγδαληνή Αυγερινού 

Σχεδιασμός φωτισμών: 

Νίκος Βλασόπουλος 

Προβολές: 

Μικαέλα Λιακατά

Επιμέλεια κίνησης: 

Έντι Λάμε

Παίζουν: 

Δέσποινα Κούρτη, Βίκυ Κατσίκα

Φωνή Ηθοποιού: 

Μαρία Κεχαγιόγλου

Παραστάσεις: 

Έως 19 Φεβρουαρίου 2017